Jak rozpoznać zawał u młodych ludzi?

Zawał serca kojarzy się nam głównie z osobami w podeszłym wieku, zmęczonymi życiem i obciążonymi licznymi chorobami. Niestety, ten groźny dla życia stan coraz częściej dotyka ludzi młodych, nawet przed 40. rokiem życia. Przekonanie, że „jestem na to za młody/a” bywa zgubne, ponieważ objawy u młodych dorosłych mogą być nietypowe i łatwe do zbagatelizowania. Kluczem do ratowania życia i zdrowia jest umiejętność rozpoznania sygnałów alarmowych, które wysyła nasz organizm.

Zawał serca w młodym wieku – mit czy rosnący problem?

Statystyki medyczne są nieubłagane – wiek pacjentów doświadczających pierwszego zawału serca systematycznie się obniża. Odpowiada za to w dużej mierze współczesny styl życia: przewlekły stres, dieta bogata w przetworzoną żywność, brak regularnej aktywności fizycznej, palenie papierosów czy nadużywanie stymulantów. Co więcej, u młodych ludzi zawał często ma bardziej gwałtowny przebieg, ponieważ ich serce nie zdążyło jeszcze wytworzyć tzw. krążenia obocznego, czyli alternatywnej sieci naczyń krwionośnych, która mogłaby częściowo zrekompensować zamknięcie głównej tętnicy.

Nietypowe objawy, które powinny wzbudzić czujność

O ile klasyczny, filmowy obraz zawału to ostry, miażdżący ból w klatce piersiowej, o tyle u młodych osób, a zwłaszcza u kobiet, symptomy mogą być znacznie bardziej subtelne. Nigdy nie należy ich ignorować, zakładając, że to tylko niestrawność czy przemęczenie. Zwróć uwagę na:

• Dyskomfort w klatce piersiowej: To nie zawsze musi być ostry ból. Czasem to uczucie ucisku, gniecenia, rozpierania lub pieczenia za mostkiem.
• Ból promieniujący: Dolegliwości mogą być odczuwalne nie tylko w klatce piersiowej, ale także promieniować do żuchwy, szyi, pleców (szczególnie między łopatkami), brzucha lub ramion (częściej lewego).
• Duszność i problemy z oddychaniem: Nagłe pojawienie się trudności ze złapaniem tchu, nawet bez wysiłku fizycznego, to bardzo poważny sygnał alarmowy.
• Skrajne, niewyjaśnione zmęczenie: Uczucie wyczerpania nieadekwatne do wykonanej pracy, które nie mija po odpoczynku, może poprzedzać zawał nawet o kilka dni.
• Objawy gastryczne: Nudności, wymioty, ból w nadbrzuszu – często mylone ze zwykłym zatruciem pokarmowym lub zgagą.
• Inne sygnały: Nagłe pojawienie się zimnych potów, zawroty głowy, uczucie oszołomienia, a także niewyjaśniony lęk i niepokój.

Ciekawostka

Czy wiesz, że objawy zawału u kobiet mogą znacząco różnić się od tych u mężczyzn? Kobiety częściej doświadczają nietypowych symptomów, takich jak ból pleców, zmęczenie czy nudności, przez co ich stan bywa błędnie diagnozowany jako mniej poważny problem zdrowotny. Dlatego tak ważna jest świadomość i nielekceważenie żadnego niepokojącego sygnału.

Czynniki ryzyka u młodych dorosłych

Młody wiek nie stanowi tarczy ochronnej, zwłaszcza jeśli w naszym życiu obecne są czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Do najważniejszych z nich należą:

• Predyspozycje genetyczne: Choroby serca występujące w rodzinie, zwłaszcza u rodziców lub rodzeństwa w młodym wieku.
• Palenie papierosów i e-papierosów: Jeden z najsilniejszych czynników ryzyka, gwałtownie uszkadzający naczynia krwionośne.
• Nadwaga i otyłość: Szczególnie groźna jest otyłość brzuszna.
• Zła dieta: Bogata w tłuszcze nasycone, sól i cukry proste.
• Brak aktywności fizycznej: Siedzący tryb życia osłabia serce i cały układ krążenia.
• Nieleczone nadciśnienie tętnicze i wysoki cholesterol.
• Cukrzyca.

Co robić w przypadku podejrzenia zawału?

W przypadku zawału serca liczy się każda minuta. Hasło „czas to mięsień” doskonale oddaje istotę sytuacji – im szybciej zostanie udzielona pomoc, tym większa szansa na uratowanie mięśnia sercowego i uniknięcie poważnych powikłań. Nie wahaj się i działaj!

1. Natychmiast wezwij pomoc medyczną, dzwoniąc pod numer alarmowy 112 lub 999. Dokładnie opisz objawy i postępuj zgodnie z instrukcjami dyspozytora.
2. Nie próbuj samodzielnie jechać do szpitala. Karetka jest wyposażona w sprzęt ratujący życie, który może być potrzebny w każdej chwili.
3. Zapewnij osobie chorej spokój i dostęp do świeżego powietrza. Pomóż jej przyjąć pozycję półsiedzącą, która ułatwia oddychanie.
4. Poluzuj ciasne części garderoby, takie jak krawat, pasek czy kołnierzyk koszuli.
5. Jeśli osoba chora ma przepisane przez lekarza leki na serce (np. nitroglicerynę), pomóż jej je zażyć.
6. Pod żadnym pozorem nie ignoruj objawów, licząc, że „same przejdą”. Lepiej wezwać pomoc niepotrzebnie, niż zignorować stan zagrażający życiu.

Pamiętaj, że świadomość i szybka reakcja mogą uratować życie – Twoje lub kogoś z Twojego otoczenia. Słuchaj swojego ciała i nie bój się prosić o pomoc, niezależnie od tego, ile masz lat.