Jak wyglądała informatyka w latach 70?

Lata 70. XX wieku to okres, który dla informatyki okazał się prawdziwym poligonem doświadczalnym. To dekada, w której gigantyczne maszyny ustępowały miejsca coraz mniejszym, ale potężniejszym urządzeniom, a wizja komputera osobistego zaczynała nabierać realnych kształtów. Przenieśmy się w czasie, by zobaczyć, jak wyglądały początki cyfrowej rewolucji, która na zawsze zmieniła świat.

Era wielkich maszyn i kart perforowanych

Wczesne lata 70. to wciąż dominacja tzw. mainframe'ów – potężnych, niezwykle drogich komputerów, zajmujących całe pomieszczenia. Były one domeną wielkich korporacji, uniwersytetów oraz instytucji rządowych. Dostęp do nich był mocno ograniczony, a ich obsługa wymagała specjalistycznej wiedzy. Typowym modelem pracy było przetwarzanie wsadowe (batch processing), gdzie programy i dane dostarczano komputerowi w postaci kart perforowanych.

Potężne, ale niedostępne

Wyobraź sobie, że aby uruchomić program, musisz najpierw starannie przygotować stos kart perforowanych – każda linia kodu, każda dana to oddzielna karta. Następnie oddawałeś je operatorowi, który wprowadzał je do maszyny. Na wyniki czekało się godzinami, a czasem nawet dniami! Taki system był daleki od interaktywności, którą znamy dzisiaj. Przykładem takich gigantów były maszyny z serii IBM System/360 i System/370, które stanowiły kręgosłup informatyki tamtych czasów.

Narodziny nowych idei: Minikomputery i mikroprocesory

Jednak dekada ta przyniosła ze sobą również znaczące zmiany. Na scenę wkroczyły minikomputery, takie jak popularna seria DEC PDP. Były one znacznie mniejsze i tańsze od mainframe'ów, co pozwoliło na ich zastosowanie w mniejszych firmach i na wydziałach uniwersyteckich, demokratyzując nieco dostęp do mocy obliczeniowej.

Prawdziwą rewolucją okazały się jednak mikroprocesory. W 1971 roku Intel zaprezentował Intel 4004, pierwszy komercyjny mikroprocesor. Początkowo stworzony dla kalkulatorów, szybko pokazał swój ogromny potencjał. Kilka lat później, w 1974 roku, pojawił się Intel 8080, który stał się sercem wielu pierwszych zestawów komputerowych dla hobbystów.

Od kalkulatora do komputera osobistego

To właśnie mikroprocesory otworzyły drogę do powstania komputerów osobistych. Chociaż w latach 70. były to raczej zestawy do samodzielnego montażu (jak Altair 8800) lub bardzo proste maszyny (Apple I, Commodore PET, TRS-80 pod koniec dekady), to właśnie one zwiastowały nadejście ery, w której komputer miał trafić pod strzechy. Grupy takie jak Homebrew Computer Club stały się kuźnią talentów i pomysłów, które ukształtowały przyszłość.

Języki programowania i systemy operacyjne

W latach 70. wciąż królowały języki takie jak FORTRAN (szczególnie w obliczeniach naukowych i inżynieryjnych) oraz COBOL (niekwestionowany lider w aplikacjach biznesowych). Jednak pojawiły się także nowe, wpływowe języki. BASIC (Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code) zyskał ogromną popularność dzięki swojej prostocie, stając się często pierwszym językiem dla użytkowników minikomputerów i rodzących się komputerów osobistych.

Równolegle rozwijały się języki takie jak Pascal (ceniony za swoją strukturę) i C (stworzony w Bell Labs, ściśle związany z rozwojem systemu operacyjnego UNIX). UNIX, rozwijany od końca lat 60., w latach 70. stał się niezwykle ważnym systemem, wpływając na kształt wielu przyszłych systemów operacyjnych. Dla mikrokomputerów kluczowy okazał się również system CP/M (Control Program for Microcomputers), który był prekursorem MS-DOS.

Przechowywanie danych i interfejs użytkownika

Przechowywanie danych w latach 70. opierało się głównie na taśmach magnetycznych, które były tanie, ale powolne, oraz na dużych, drogich dyskach twardych. Pod koniec dekady pojawiły się również dyskietki (floppy disks), które stały się rewolucją w przenoszeniu danych między komputerami, zwłaszcza tymi mniejszymi.

Jeśli chodzi o interfejs użytkownika, dominowały dalekopisy (teletypewriters) oraz powoli wchodzące na rynek terminale CRT (Cathode Ray Tube), które zastępowały stosy kart perforowanych i dawały możliwość interaktywnej pracy z komputerem, choć wciąż tekstowej.

Ciekawostki z dekady cyfrowej rewolucji

• ARPANET: Chociaż sieć ARPANET powstała pod koniec lat 60., to w latach 70. intensywnie się rozwijała, kładąc podwaliny pod dzisiejszy Internet. W 1971 roku wysłano pierwszy e-mail!
• Gry wideo: Lata 70. to narodziny gier wideo w formie komercyjnej. Klasyki takie jak Pong (1972) czy Space Invaders (1978) podbijały salony gier i zwiastowały nową formę rozrywki.
• Pierwszy wirus komputerowy: W 1971 roku pojawił się "Creeper", uznawany za pierwszy program samoreplikujący się, choć nie był złośliwy w dzisiejszym rozumieniu.

Lata 70. były dekadą fundamentalnych zmian w informatyce. Od potężnych, niedostępnych mainframe'ów, przez narodziny minikomputerów, aż po cichą rewolucję mikroprocesorów, która otworzyła drogę do komputera osobistego. To był czas eksperymentów, innowacji i stawiania pierwszych kroków w kierunku cyfrowego świata, w którym dziś żyjemy. Bez tej dekady nie byłoby współczesnej technologii.