Nowe filmy z nieżyjącymi aktorami w zasięgu ręki

Wyobraź sobie premierę kinową, a na plakacie promującym film widzisz twarz Jamesa Deana lub Audrey Hepburn. Brzmi jak scenariusz filmu science fiction? Nic bardziej mylnego. Technologia cyfrowego wskrzeszania aktorów rozwija się w zawrotnym tempie, otwierając przed Hollywood drzwi do świata, w którym śmierć nie jest już końcem kariery. Ale czy na pewno jesteśmy gotowi na tę rewolucję, która stawia fundamentalne pytania o granice sztuki, etyki i prawa?

Na czym polega cyfrowe wskrzeszenie?

U podstaw tego zjawiska leży zaawansowana technologia komputerowa, która pozwala na odtworzenie wizerunku i głosu zmarłej osoby z niemal fotograficzną precyzją. To nie jest już tylko kwestia prostych efektów specjalnych. Mówimy tu o połączeniu kilku potężnych narzędzi:

• CGI (Computer-Generated Imagery): To technika tworzenia obrazów za pomocą komputera. W tym przypadku artyści cyfrowi budują trójwymiarowy model postaci, bazując na setkach zdjęć, nagrań archiwalnych i skanów.
• Deepfake i sztuczna inteligencja (AI): Algorytmy AI analizują mimikę, gesty i sposób poruszania się aktora, aby cyfrowy model był jak najbardziej autentyczny. Sztuczna inteligencja potrafi również syntetyzować głos, tworząc nowe dialogi, które brzmią jak wypowiedziane przez oryginalnego aktora.
• Dublerzy i technologia motion capture: Często w procesie wykorzystuje się żywych aktorów (nierzadko członków rodziny zmarłego), których ruchy są rejestrowane za pomocą techniki motion capture, a następnie nakładane na cyfrowy model.

Dzięki tym metodom możliwe jest nie tylko "wklejenie" postaci do pojedynczej sceny, ale stworzenie całkowicie nowej, pełnoprawnej roli, która łudząco przypomina oryginał.

Głośne przykłady z wielkiego ekranu

Choć technologia ta wydaje się nowa, jej pierwsze zwiastuny widzieliśmy już lata temu. Jednak dopiero ostatnie produkcje pokazały jej prawdziwy potencjał i wywołały szeroką dyskusję. Oto kilka najbardziej znanych przypadków:

1. Peter Cushing w „Łotr 1. Gwiezdne wojny – historie” (2016): Aktor, który wcielał się w postać Wielkiego Moffa Tarkina, zmarł w 1994 roku. Twórcy filmu, za zgodą jego spadkobierców, postanowili przywrócić go na ekran. Efekt był na tyle przekonujący, że dla wielu widzów stał się szokującym dowodem na potęgę współczesnego CGI.
2. Paul Walker w „Szybcy i wściekli 7” (2015): Po tragicznej śmierci aktora w trakcie produkcji, filmowcy stanęli przed ogromnym wyzwaniem. Z pomocą przyszli bracia Paula, którzy służyli jako dublerzy, a ich wizerunki zostały cyfrowo przetworzone, aby dokończyć kluczowe sceny. To poruszający przykład wykorzystania technologii do godnego pożegnania aktora i jego postaci.
3. Carrie Fisher w sadze „Gwiezdne Wojny”: Po śmierci aktorki w 2016 roku, twórcy wykorzystali niewykorzystane wcześniej materiały z „Przebudzenia Mocy”, aby wkomponować postać Lei Organy w fabułę „Ostatniego Jedi” oraz „Skywalker. Odrodzenie”.

Ciekawostka: Jednym z pierwszych, niezwykle realistycznych przykładów "cyfrowego powrotu" była reklama czekolady z 2013 roku, w której wystąpiła... Audrey Hepburn. Spot odtworzył jej wizerunek z lat 50. z niesamowitą dbałością o detale, udowadniając, że technologia ta ma zastosowanie również poza kinem.

Etyczne i prawne dylematy

Możliwość "zatrudnienia" zmarłego aktora rodzi szereg skomplikowanych pytań, na które branża filmowa wciąż szuka odpowiedzi. To pole minowe, gdzie sztuka spotyka się z prawem i moralnością.

Kwestia zgody

Najważniejsze pytanie brzmi: czy zmarły aktor wyraziłby na to zgodę? Coraz więcej gwiazd za życia zabezpiecza się prawnie na taką ewentualność. Słynny jest przypadek Robina Williamsa, który w swoim testamencie zakazał wykorzystywania jego wizerunku w celach komercyjnych przez 25 lat po śmierci. To pokazuje, jak ważna jest świadoma decyzja artysty dotycząca jego cyfrowego dziedzictwa.

Prawa do wizerunku

Kto tak naprawdę jest właścicielem wizerunku po śmierci? Rodzina? Spadkobiercy? A może studio filmowe, które posiada prawa do filmów z udziałem aktora? Prawo w tej materii jest niejednoznaczne i różni się w zależności od kraju. Toczą się spory o to, czy cyfrowa podobizna jest częścią spuścizny, czy raczej nowym "produktem", który można dowolnie eksploatować.

Wpływ na sztukę aktorską

Czy cyfrowe wskrzeszanie nie dewaluuje pracy żyjących aktorów? Pojawiają się obawy, że w przyszłości studia mogłyby tworzyć filmy z udziałem "wiecznie młodych" gwiazd, zamiast inwestować w nowe talenty. Czy grozi nam przyszłość, w której aktorzy będą skanowani na początku kariery, by ich cyfrowe "awatary" mogły grać w filmach na zawsze?

Przyszłość jest teraz

Technologia rozwija się nieustannie. Sztuczna inteligencja jest w stanie uczyć się i tworzyć coraz bardziej złożone i autonomiczne kreacje. Nie chodzi już tylko o dokańczanie filmów, ale o tworzenie zupełnie nowych ról dla ikon kina. Być może już za kilka lat zobaczymy film, w którym główną rolę zagra cyfrowa wersja Marlona Brando, wykreowana w całości przez AI. To z jednej strony fascynująca wizja, a z drugiej – nieco niepokojąca perspektywa, która na zawsze zmieni oblicze kinematografii.

Podsumowanie – nowa era kina?

Cyfrowe wskrzeszanie aktorów to już nie fantazja, a rzeczywistość. Otwiera przed twórcami filmowymi nieskończone możliwości, pozwalając na domykanie historii i oddawanie hołdu legendom. Jednocześnie zmusza nas do głębokiej refleksji nad etyką, prawem do własnego wizerunku i przyszłością zawodu aktora. Jedno jest pewne: wchodzimy w nową erę kina, w której granica między życiem, śmiercią a cyfrową nieśmiertelnością staje się coraz bardziej płynna.