Od czego odlicza się amortyzację?

Zakup firmowego samochodu, komputera czy specjalistycznej maszyny to często spory wydatek. Czy wiesz jednak, że w świetle przepisów nie jest to jednorazowy koszt? Kluczem do jego prawidłowego rozliczenia jest amortyzacja. To proces, który pozwala stopniowo wliczać wartość majątku w koszty działalności, obniżając tym samym podatek. Zobaczmy, od czego tak naprawdę odlicza się amortyzację i jak poprawnie ustalić jej podstawę.

Czym jest podstawa amortyzacji?

Odpowiedź na kluczowe pytanie jest prosta: amortyzację odlicza się od wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. To właśnie ta wartość jest punktem wyjścia do wszystkich dalszych obliczeń. Nie jest to jednak wyłącznie cena, którą widzisz na fakturze. Wartość początkowa to kwota, która uwzględnia wszystkie wydatki poniesione na zakup i przystosowanie danego składnika majątku do użytkowania w firmie.

Co wchodzi w skład wartości początkowej?

Najczęściej na wartość początkową składają się:

• Cena nabycia: To podstawowa kwota, którą płacisz sprzedawcy.
• Koszty związane z zakupem: To wszystkie dodatkowe, niezbędne wydatki, takie jak koszty transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia.
• Cła i podatki: Jeśli sprowadzasz sprzęt z zagranicy, do wartości początkowej wliczasz cło i podatek akcyzowy. Co ważne, wliczasz również podatek VAT, jeśli nie masz prawa do jego odliczenia.
• Opłaty notarialne i skarbowe: Dotyczy to głównie zakupu nieruchomości, gdzie konieczne jest poniesienie dodatkowych kosztów prawnych.

Przykład: Firma kupiła maszynę produkcyjną za 100 000 zł. Koszt jej transportu wyniósł 2 000 zł, a montaż i pierwsze uruchomienie przez specjalistów kosztowało kolejne 3 000 zł. Wartość początkowa tej maszyny, od której będzie liczona amortyzacja, to 105 000 zł (100 000 + 2 000 + 3 000).

Jakie składniki majątku podlegają amortyzacji?

Nie każdy firmowy zakup może być amortyzowany. Aby składnik majątku mógł być uznany za środek trwały lub wartość niematerialną i prawną, musi spełniać kilka warunków jednocześnie:

1. Stanowić własność lub współwłasność przedsiębiorcy.
2. Być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania.
3. Jego przewidywany okres używania musi być dłuższy niż rok.
4. Musi być wykorzystywany na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Do najpopularniejszych amortyzowanych składników należą m.in. nieruchomości (budynki, lokale), maszyny, urządzenia, środki transportu (np. samochody), a także licencje, autorskie prawa majątkowe czy know-how.

Wyjątki i ciekawostki, o których warto pamiętać

Świat podatków nie byłby sobą bez wyjątków. Istnieją składniki majątku, których się nie amortyzuje. Należą do nich przede wszystkim grunty i prawo wieczystego użytkowania gruntów, ponieważ z założenia nie tracą one na wartości w wyniku upływu czasu. Podobnie jest z dziełami sztuki i eksponatami muzealnymi.

Ciekawostka: Warto rozróżnić ulepszenie od remontu. Jeśli wydatki na środek trwały prowadzą do jego przebudowy, rozbudowy lub modernizacji, zwiększają jego wartość początkową i podlegają odpisom amortyzacyjnym. Zwykły remont, którego celem jest przywrócenie pierwotnego stanu, jest po prostu jednorazowym kosztem uzyskania przychodu.

Prawidłowe ustalenie wartości początkowej jest fundamentem dla poprawnego rozliczania kosztów w firmie. To od tej kwoty zależeć będzie wysokość miesięcznych lub rocznych odpisów amortyzacyjnych, które realnie wpływają na wysokość Twojego podatku dochodowego.