PiS stworzy media narodowe. Abonament RTV będzie ściągany przy rachunku za prąd lub przy PIT

Abonament RTV to temat, który regularnie powraca w debacie publicznej, budząc niemałe emocje. Choć dla wielu jest to jedynie kolejny obowiązek, warto zrozumieć, na czym polega finansowanie mediów publicznych i jakie pomysły na jego reformę pojawiały się na przestrzeni lat. Zrozumienie mechanizmów i proponowanych zmian pozwala świadomie spojrzeć na ten obywatelski obowiązek i jego znaczenie dla krajobrazu medialnego w Polsce.

Czym jest abonament RTV i na co jest przeznaczany?

Abonament radiowo-telewizyjny to ustawowa opłata, której celem jest finansowanie działalności mediów publicznych, czyli Telewizji Polskiej oraz Polskiego Radia. Zgodnie z prawem, środki te mają umożliwiać realizację tak zwanej misji publicznej. Obejmuje ona tworzenie programów informacyjnych, kulturalnych, edukacyjnych, sportowych oraz dla dzieci, które często nie znalazłyby miejsca w ramówkach stacji komercyjnych, kierujących się głównie zyskiem. To właśnie dzięki tym środkom możliwe jest produkowanie treści o wysokiej wartości, wolnych od presji reklamodawców.

W praktyce jednak system ten od lat boryka się z problemem niskiej ściągalności. Wielu Polaków nie rejestruje odbiorników lub po prostu unika płatności, co prowadzi do regularnych dyskusji na temat uszczelnienia systemu i poszukiwania bardziej efektywnych metod poboru opłat.

Kto jest zobowiązany do płacenia, a kto może liczyć na zwolnienie?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, obowiązek rejestracji odbiornika i opłacania abonamentu RTV dotyczy każdego, kto posiada w domu sprawny telewizor lub radio. Co ważne, wystarczy posiadać jeden z tych sprzętów, aby być zobowiązanym do wnoszenia opłaty. Domniemywa się, że każda osoba, która posiada odbiornik, używa go.

Istnieje jednak szeroka grupa osób, które są ustawowo zwolnione z tego obowiązku. Należą do nich między innymi:

• Osoby, które ukończyły 75. rok życia.
• Osoby zaliczone do I grupy inwalidzkiej.
• Weterani wojenni i wojskowi.
• Osoby, które ukończyły 60 lat i mają prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia.

Warto pamiętać, że zwolnienie nie następuje automatycznie (poza osobami, które ukończyły 75 lat). W większości przypadków należy złożyć odpowiednie dokumenty w placówce Poczty Polskiej, aby formalnie uzyskać prawo do niepłacenia abonamentu.

Alternatywne pomysły na finansowanie mediów publicznych

Problem niskiej ściągalności abonamentu sprawił, że od lat pojawiają się różne koncepcje reformy systemu. Dwa pomysły zyskały szczególny rozgłos i były szeroko dyskutowane jako potencjalne rozwiązania, które mogłyby zastąpić tradycyjny model.

Opłata audiowizualna w rachunku za prąd

Jeden z najczęściej przywoływanych pomysłów zakładał likwidację abonamentu RTV i wprowadzenie w jego miejsce powszechnej opłaty audiowizualnej, doliczanej do rachunku za energię elektryczną. Założenie jest proste: niemal każde gospodarstwo domowe korzysta z prądu, co czyni ten kanał dystrybucji opłaty niezwykle skutecznym. Taka opłata byłaby niższa od obecnego abonamentu, ale dzięki jej powszechności, łączne wpływy na media publiczne mogłyby być znacznie wyższe. Podobne rozwiązania z powodzeniem funkcjonują w niektórych krajach europejskich, np. w Portugalii czy Grecji.

Abonament pobierany razem z podatkiem PIT

Inna koncepcja to włączenie opłaty na media publiczne bezpośrednio do rocznego zeznania podatkowego. Każdy podatnik (lub gospodarstwo domowe) byłby zobowiązany do uiszczenia niewielkiej, stałej kwoty razem z podatkiem dochodowym. Zaletą tego rozwiązania jest niemal stuprocentowa ściągalność, ponieważ byłoby ono egzekwowane przez urzędy skarbowe. Krytycy wskazują jednak, że obciążałoby to również osoby, które świadomie nie posiadają odbiorników radiowych ani telewizyjnych, co mogłoby być postrzegane jako niesprawiedliwe.

Choć żadna z tych reform nie została dotąd wdrożona, dyskusja na temat przyszłości finansowania mediów publicznych w Polsce z pewnością będzie kontynuowana. Zrozumienie różnych modeli pozwala lepiej ocenić ich wady i zalety oraz świadomie uczestniczyć w tej ważnej debacie społecznej.