Zasuwy do wody, czyli podstawowy element armatury wodociągowej

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co pozwala na szybkie odcięcie dopływu wody w całym budynku podczas awarii lub remontu? Bohaterem w takiej sytuacji jest zazwyczaj zasuwa do wody – niepozorny, lecz niezwykle ważny element każdej instalacji wodociągowej. Choć na co dzień o niej nie myślimy, jej prawidłowe działanie jest kluczowe dla bezpieczeństwa i funkcjonalności całego systemu. Poznajmy bliżej ten podstawowy element armatury.

Czym jest i jak działa zasuwa do wody?

Zasuwa to rodzaj zaworu, którego głównym zadaniem jest całkowite otwarcie lub zamknięcie przepływu wody w rurociągu. Jej działanie można porównać do opuszczanej i podnoszonej bramy. Wewnątrz korpusu zasuwy znajduje się specjalny element zamykający, najczęściej w postaci klina, który porusza się prostopadle do kierunku przepływu cieczy. Kiedy kręcimy pokrętłem, klin powoli się unosi, otwierając pełen przekrój rury, lub opada, szczelnie go zamykając. Dzięki tej prostej konstrukcji, w pozycji pełnego otwarcia zasuwa stawia minimalny opór dla płynącej wody, co jest jej ogromną zaletą.

Ważna uwaga: Zasuwy nie służą do regulacji natężenia strumienia wody! Ustawienie ich w pozycji pośredniej może prowadzić do wibracji, hałasu, a w konsekwencji do szybszego zużycia i uszkodzenia uszczelnienia. Ich rola to praca w trybie „otwarte/zamknięte”.

Podstawowe rodzaje zasuw

Choć zasada działania jest podobna, zasuwy różnią się między sobą konstrukcją i materiałami, z których są wykonane. Najpopularniejszy podział dotyczy rodzaju klina zamykającego:

• Zasuwy miękkouszczelnione: To nowoczesne i najczęściej stosowane rozwiązanie w wodociągach. Klin jest w całości pokryty elastycznym materiałem (np. gumą EPDM), co zapewnia stuprocentową szczelność i chroni przed korozją.
• Zasuwy z uszczelnieniem metalowym: Starszy typ, gdzie szczelność zapewnia precyzyjne dopasowanie dwóch metalowych powierzchni (np. mosiężnych pierścieni). Są bardziej podatne na osadzanie się zanieczyszczeń, co może prowadzić do nieszczelności.

Zasuwy różnią się także materiałem korpusu. W instalacjach domowych i o mniejszych średnicach królują zasuwy mosiężne, natomiast w sieciach wodociągowych i przemyśle stosuje się głównie zasuwy żeliwne, które charakteryzują się dużą wytrzymałością.

Gdzie w praktyce stosuje się zasuwy?

Zasuwy są wszechobecne, choć często ukryte przed naszym wzrokiem. Znajdziemy je między innymi:

1. Jako główny zawór odcinający wodę w domu jednorodzinnym lub mieszkaniu.
2. W węzłach sieci wodociągowych, umożliwiając odcięcie poszczególnych ulic lub dzielnic na czas prac konserwacyjnych.
3. W instalacjach przeciwpożarowych (np. hydrantowych).
4. W systemach nawadniających w rolnictwie i ogrodnictwie.
5. W instalacjach przemysłowych, gdzie niezawodność jest absolutnym priorytetem.

Ciekawostka: Dlaczego warto ruszyć zasuwą raz w roku?

Zasuwy, zwłaszcza te starszego typu, pozostawione w jednej pozycji przez wiele lat, mogą mieć problem z „ruszeniem”. Osadzający się kamień i korozja potrafią skutecznie zablokować mechanizm. Dlatego dobrą praktyką, zalecaną przez hydraulików, jest przynajmniej raz w roku wykonanie pełnego cyklu – zamknięcie i ponowne otwarcie głównej zasuwy w domu. To prosty sposób, by upewnić się, że w razie awarii zawór zadziała bez zarzutu.